Micshariki Africa Mamtoni ni sehemu mpya itakayoangazia Utamaduni wa Hip Hop kutoka sehemu nyingine ulimwenguni na ushawishi wao hapa Afrika Mashariki. Mara moja moja tutakuleteeni mahojiano na watu kutoka sehemu tofauti duniani ambao wanaleta matokeo chanya kwenye utamaduni huu japokua hawatokei Africa Mashariki ili tuweze kujifunza toka kwao.
Kwenye kipindi cha kwanza tunamtambulisha kwenu mchenguaji Rhyme Assassin msanii wa Hip Hop kutoka nchini Uingereza ambaye asili yake ni Zimbabwe lakini kwa sasa makazi yake yapo nchini Uingereza. Tumemkaribisha kwenye jukwaa letu ili tuweze kuongea naye kuhusu safari yake ya muziki na mradi wake atakaoachia hivi karibuni Rhyme Apostles ambao amewahusisha wachenguaji nguli kama vile Canibus, Craig G, Keith Murray, Jadakiss, Crooked I, Reks, Ruste Juxx, K Solo, Chino XL, Canibus, AFRO, na Antlive Boombap .
Rhyme Assassin anaonesha ushupavu wake baada ya kuwa kwenye anga ya muziki wa Hip Hop akiwa na uzoefu wa zaidi ya miaka 10 chini ya ukanda wake. Njoo ujiunge nasi tunapozungumza na emcee Rhyme Assassin kuhusu safari yake ya muziki na wimbo wake ujao.
Karibu Micshariki Africa kaka Rhyme Assassin. Majina yako rasmi ni yapi, unafanya nini na unaishi wapi?
Jina langu nililopewa ni Tichaona Monera na mimi ni mhudumu wa afya, ninafanya kazi kama Mganga wa Ajali na Dharura katika NHS Uingereza, iliyoko London.
Tupe historia yako ya muziki. Safari yako ilianzaje na imekuwaje hadi sasa?
Nilianza kurekodi mwaka wa 2012 katika kundi liitwalo Nameless 263 nikiwa na rafiki yangu ambaye ni emcee pia T9yce kisha baadae nikaendelea nikiwa peke yangu. Nilifanikiwa kutambulika kwa kiasi kikubwa na kufanikiwa kupata sifa chache ikiwa ni pamoja na kutoa wimbo namba moja kwenye redio ya taifa (Power FM) Party People feat T9yce mwaka 2014. Wimbo huo pia ulifanikiwa kuingia kwenye Top 100 ya kila mwaka ya Power FM na ilikuwa nambari 54.
Tueleze kuhusu jina lako la kisanii, lilikujaje na linamaanisha nini?
Jina la kisanii la Rhyme Assassin sikuliwazia au kujipatia kwa makusudi au kitu kama hicho, bali lilikuja kwa mchakato wa taratibu na wa mageuzi. Nilipoanza kuwa makini na muziki wangu, mashabiki hawakuweza kujizuia kuona jinsi nilivyochanganya maneno ili kutengeneza maneno laini na yasiyo na dosari. Katika utunzi na utekelezaji wa kazi hiyo, usemi wa ustadi na wa kishairi wa muziki wangu uliniletea haraka nafasi miongoni mwa wasanii wabunifu zaidi nchini. Nilikuwa nikiua sana inapokuja kwa mistari yangu kusema kweli. Nikiwa na mfululizo wa ubunifu, nilichanganya maneno mawili ambayo hayahusiani, Rhyme na Assassin, ili kupata jina la jukwaa ambalo linajumuisha yote niliyokuwa nikitoa katika aina ya muziki wa Hip Hop.
Vipi kuhusu katalogi yako ya muziki, ni miradi gani ambayo umetoa hapo awali iwe EP, Mixtapes au Albamu, majina yao, tarehe za kutolewa na wasomaji wetu wanaweza kuipata wapi ?
Matoleo yangu rasmi ya hapo awali ni;
Albamu
Singles Collections - 2013
Street Anthems - 2014
Kombi Edition – 2014
Singles
Party People - 2014
Beautiful feat. Alaina Pullen - 2014
Tsiva - 2015
Tsiva Remix feat Sharky, Pmdee, Jungle Kid, Mc Potar and Ti Gonzi - 2015
Pick Up My Life feat T9yce – 2018
Kuna kazi zaidi ya hizo zilizotajwa hapo juu na wasomaji wanaweza kuziskiliza kwenye mifumo ya kutiririsha muziki kama vile Spotify, iTunes, YouTube, Amazon music, Apple Music na zinginezo. Pia niko katika harakati za kubadilisha chapa nyingine za zamani ambazo haziwezi kufikiwa. Habari zaidi zinaweza kupatikana kwenye tovuti yangu www.rhymeassassin.com
Wewe unatokea Africa, je unazungumziaje hali ya Hip Hop huko Zimbambwe na Afrika nzima? Je, tunapiga hatua?
Hip Hop inazidi kuimarika katika bara zima kwa ujumla. Ninahisi sana kwamba wakati umefika kwa sisi kuendeleza utamaduni huu na kutafuta kupata udhihirisho zaidi ndani ya Africa na kitaifa. Hivi majuzi tumekuwa tukishuhudia ongezeko la wasanii wa Hip Hop kutoka kote barani Afrika wakiandikishwa kwa ajili ya maonesho na kuzidi kujulikana sokoni. Mimi ni mpenzi sana wa Boom Bap na ninahisi kama tuna wachanaji wazuri wa Hip Hop ila tumekuwa tukikosa fursa ya kuonekana japokua tunafanya maendeleo mazuri.
Vipi kuhusu Hip Hop huko Uingereza hali ikoje kwa sasa ikizingatiwa kuwa muziki wa Drill umekuwa ukiskika sana hivi karibuni?
Kweli, Drill imekuwa ikizua gumzo kubwa nchini Uingereza. Walakini, sijatilia maanani sana mtindo huu kwani mtindo wangu ni Boom Bap. Uingereza ina emceez wengi kama Lowkey, Iron Braydz, Kano na wengineo ambao wanaendelea kufanya vyema katika nyanja zao.
Ingawa ulihamia Uingereza kikazi ulijiendeleza kimuziki bado. Ni nini kilikusukuma kuendelea na mwito huu na ni changamoto gani ulikumbana nazo katika mazingira yako mapya ulipojaribu kujijengea jina Uingereza?
Uingereza ilitoa aina sahihi ya mazingira ya kukuza na kuendeleza taaluma yangu ya muziki. Ingawa Zimbabwe ni mahali pa kuzaliwa kwa kazi yangu ya muziki, mahali pa kugundua uwezo wangu, Uingereza palikuwa mahali ambapo talanta yangu ilikuzwa na kuwa kazi ya muziki inayostawi. Ni hapa Uingereza ndipo nilianza kurekodi muziki wangu kitaaluma. Tangu kuhamia Uingereza, lengo na maono yangu yalikuwa kuchuma kipawa changu cha muziki na muongo mmoja baadaye maono yangu yalitimizwa.
Ni hapa Uingereza ndipo nilipokutana na rapa kutoka Zimbabwe kwa jina Silva King ambaye nae pia kajikita huku. Silva King alinitia moyo sana na alikuwa muhimu katika uamuzi wangu wa kwenda kitaaluma na muziki wangu. Wakati huo nilikuwa nikifanya kazi katika shirika la kutoa misaada lililokuwa likishughulikia vijana kutoka katika mazingira hatarishi kama vile ukosefu wa makazi, unyanyasaji wa majumbani, umaskini na kushiriki katika uhalifu unaohusiana na magenge. Hii ilinipa fursa ya kutumia kipawa changu cha muziki kujihusisha vyema na vijana hawa. Nilikuwa na vipindi vya studio na wale vijana ambao walitaka kukuza talanta zao katika muziki. Hii ilinipa hisia ya kusudi na kuupa muziki wangu aina ya mwelekeo wa kimishenari. Ilikuwa hapa ndipo nilipata fursa yangu ya kwanza kurekodi wimbo wangu wa kwanza rasmi. Nilipata maoni ya papo hapo kutoka kwa mashabiki wangu wa karibu. Hilo lilinitia moyo na kunipa ujasiri wa kufanya zaidi.
Nilituma nakala ya wimbo wangu wa kwanza kwa mmoja wa magwiji wa Hip Hop Metaphysics ambaye makazi yake ni Zimbabwe. Maoni yake yalikuwa chanya na ya kutia moyo sana. Pia alinipa vidokezo muhimu na maeneo ya kuboresha. Nyimbo nyingi zilizotolewa katika taaluma yangu ya muziki ya mapema ziliundwa katika kipindi hiki. Rekodi hizi za mapema zilinifanya niwe mchanaji unaye mfahamu kwa sasa. Hapa ndipo Rhyme Assassin aka Uncle Rhymes alipopata kutambuliwa zaidi. Hapo awali kwenye rekodi zangu nilikuwa na ubia na DJ Prometheus kutoka Harare na P2daoh kutoka Bulawayo.
Ufuatiliaji wa wito wangu haujakosa changamoto zake. Changamoto kuu kati ya hizi ilikuwa na bado ni, kufanya kitu ambacho ninapenda kufanya wakati nikifanya kazi nyingine ya kutafuta riziki. Kushikilia shughuli hizi mbili huja na mvutano kati yao ambao si kitu rahisi. Wakati mwingine kazi yangu ya muziki ilinipa fursa ambazo mara nyingi hupingana na kazi yangu na majukumu yangu ya kazi. Ilinibidi kuishi na hii, lakini sasa ninahamia haraka kwenye kipindi ambacho ninapata uhuru wa kifedha ambacho kinaniruhusu kuzingatia zaidi na zaidi kazi yangu ya wito na muziki.
Je kutokana na uzoefu wako ulioupata baada ya kuishi uingereza ni kitu gani unaweza kuwashauri wana familia wa Hip Hop ya Africa Mashariki kuhusu muziki na biashara kutoka kwako kama Mwafrika anayeishi Uingereza? Je, tunaweza kuboresha nini linapokuja suala la utayarishaji wa muziki na uuzaji?
Uadilifu, uaminifu na mitandao (connections) ni muhimu sana katika biashara hii. Ubia shirikishi ndio njia ya kuendelea haraka na kupata utambuzi ambao ungechukua miaka kujengwa. Hili labda ni somo muhimu zaidi nililojifunza tangu kuja na kufanya muziki Uingereza. Kwa kuungana na watu sahihi, nimefika mahali ambapo nimefanya baadhi ya miradi ya pamoja ya muziki na wasanii wa Hip Hop ambayo niliwaabudu na kuwaona kama watu mashuhuri wa mbali. Nimekuwa chumba kimoja, tukio moja na kugusana mabega na wasanii wa Hip Hop ambao sikuwahi kuota kuwa ningeweza kukutana nao. Kama wasemavyo, nguvu na kiwango cha mitandao yako huamua thamani yako halisi. Kupitia mitandao na wasanii ambao tayari wameimarika wasanii chipukizi wanapata kuonekana katika tasnia hii. Nimekuwa na hali ambayo sikulazimika kulipa chochote ili kupata huduma au mchango wa kisanii kutoka kwa msanii mashuhuri. Kauli zangu zilikuwa nzuri. Na huo ni uaminifu.
Biashara ya muziki ni tasnia ambayo bado nina mengi ya kujifunza. Hii ni mara ya kwanza kuwahi mimi kuzungumza biashara katika vyombo vya habari na vikao mbalimbali. Nimekuwa na mfiduo mwingi na fursa za kujifunza zaidi juu ya tasnia. Njia hii imekuwa na panda shuka sana lakini kwa uvumilivu na dhamira nimekua na kukomaa kwa njia kadhaa. Maoni yamekuwa ya kutia moyo. Kwa Afrika kwa ujumla, nadhani tunahitaji kujifunza upande wa biashara yao muziki ili tuweze kuishi kwa kutegemea muziki. Ni lazima tushughulikie uandishi, uchapishaji, na sampuli wazi ili wimbo ukivuma tuwe na kila kitu. Ili uuzaji ufanye kazi tunahitaji muunganisho wa kina ili bidhaa yako iende mbali zaidi.
Una mradi unaotegemea kuuachia hivi karibuni Rhyme Apostles ambao umewashirikisha baadhi ya wasanii bora wa Hip Hop kuwahi kutikisa maikrofoni ambao ni Canibus, Craig G, Keith Murray, Jadakiss, Crooked I, Reks, Ruste Juxx, K Solo, Chino XL, Canibus, AFRO, na Antlive Boombap . Kwanza kabisa wazo hili lilikujaje na ulifanyaje ili kuweza kufanikisha wazo hili na je ni changamoto zipi ulikumbana nazo ulipokua unaandaa mradi huu?
Wazo la awali lilikuwa Rhyme Apostles kuwa na wasanii 4. Baadaye, nikichochewa na Biblia, wazo la mitume 12 wa Yesu lilikuja akilini mwangu na hili likawa tumbo la uzazi lililozaa mitume 12 wa Rhyme Assassin. Wimbo huo mpya unatokana na wazo ambalo lilikuwa ndani kwa muda mrefu. Maono yangu yalikuwa kuwaleta pamoja baadhi ya waimbaji wakubwa wa nyimbo na wenye majina yanayotambulika katika Hip Hop. Kuwa kwenye rekodi na Crooked I, Canibus, Craig G, Keith Murray na magwiji wengine mashuhuri wa Hip Hop ni ushindi wa ajabu kwangu binafsi. Jambo la kuzingatia ni kwamba JadaKiss kwenye ngoma hii alihusika kwa upande wa utangulizi tu.
Kufikia hapa ni hatua kubwa. Safari haikuwa ya moja kwa moja. Ilikuwa ndefu na yenye changamoto, lakini ya kufurahisha. Kitu kimoja ambacho kiliifanya iwe ya maana ni kiwango cha watu ambacho nilikuwa nikilenga. Hawa walikuwa vichwa halisi vya Hip Hop, na wapenzi wa kweli wa Utamaduni wa Hip Hop. Kwa kweli nilinyenyekezwa kwa kukubalika kwa watu hawa ambao walikuwa na nia ya kunikumbatia na kufanya kazi nami ili kutimiza maono yangu.
Kila mmoja wao alionyesha taaluma ya hali ya juu kwa unyenyekevu wa ajabu. Kila mmoja alionesha upendo na shauku ya kushirikiana na mchanaji mwenye mizizi barani Afrika. Mabeberu walioingia kwenye rekodi ni wale niliowafikia na walikuwa na utukufu wa kutosha kukubali mwaliko huo.
Shukan zangu pia ziende kwa wale ambao waliniamini na walikuwa na nia ya kuwa sehemu ya mradi lakini hawakuweza kufanya ahadi ya kifedha kwa wakati na hawakuweza kutokea kwenye ngoma hii. Kutakuwa na wigo wa kufanya miradi ya kushirikiana nao hivi karibuni. Msanii mwingine mashuhuri ambaye alitoa mchango mkubwa katika mradi huu ni Deep Voice, mtayarishaji wa Uingereza ambaye aliunda wimbo bora zaidi uliotumiwa katika wimbo wa kwanza. Aliunda beat hiyo miaka saba iliyopita pamoja na midundo mingine ambayo nilitumia baadaye. Mdundo huu uliwekwa kwenye kumbukumbu hadi sasa na ni mdundo unaofaa kwa mradi ajili ya mradi huu. Ngoma hii itachanganywa na kumilikiwa na mbunifu mwingine, P2doah, mtayarishaji anayeishi Zimbabwe. Pia kwa sasa tunafanyia kazi video ya wimbo huo.
Tuambie kuhusu utayarishaji wa wimbo huu ni nani walihusika kwenye uundaji wa mdundo, uchanganyaji, na mastering? Tutarajie nini kutoka kwa wimbo huo na wasomaji wetu wataweza kuuskiliza wapi mgoma huo? Je, wimbo huu ni sehemu ya mradi mkubwa zaidi, labda albamu?
Wimbo huu ulitayarishwa na Deep Voice, mtayarishaji wa Uingereza ambaye pia alitayarisha nyimbo kadhaa kwenye albamu yangu nitakayoitoa baadae. Lengo kuu linalotarajiwa kutoka kwa mradi huu ni utambuzi mkubwa wa wasanii na wapenzi wa muziki wa uwezo wa ajabu wa ubia wa ushirikiano wa muziki katika tasnia nzima. Single, Rhyme Apostles, ni onyesho la wazi na lenye nguvu la harambee inayotokana na ushirikiano huo. Matamanio yangu kutoka kwa single hii ni kwamba ngoma iishi sana na isiwe ya msimu huu tu. Mimi ni muumini thabiti wa hitaji la uhifadhi wa kiini halisi cha Utamaduni wa Hip Hop kupitia wimbo wa nyimbo/mashairi. Aina ya waimbaji kwenye wimbo huo wameimili sanaa hii na wananitia moyo ninapolenga kupanda hadi mahali pangu pa umuhimu katika utamaduni huu.
Mradi wangu unaofuata ni mradi mwingine wa ushirikiano wa muziki unaoshirikisha wasanii wengine mashuhuri wa Hip Hop. Ninafanya kazi kwenye mradi wa albamu kwa sasa. Washiriki mashuhuri zaidi kwenye albamu hii ni pamoja na Craig G, MOP, Ras Kass , Sticman, Masta Ace, G Mos Kee, Rock Monsta, Brevi, Metaphysics, Lincoln The Prez , T9yce, MC Chita, Afura, Ruste Juxx. Albamu imesimamiwa na Deep Voice, True Master, Confidence, DJ Kingflow, Nohokai, Arcitype na wengineo.
Umejifunza nini ulipokuwa unatengeneza wimbo huu ambao hukuwahi kujua hapo awali?
Biashara shirikishi za muziki huongeza ufikiaji wako na kukuunganisha kwa hadhira mpya. Kufanya kazi na wasanii waliokomaa na wenye tajriba zaidi humnyoosha msanii, na kuwasukuma kufikia viwango vya juu zaidi katika uwezo wao wa kimuziki na mashairi. Kwenye wimbo wa Rhyme Apostle, mimi ndiye mwenye uzoefu mdogo zaidi lakini kufanya kazi bega kwa bega na baadhi ya waimbaji bora wa nyimbo za Hip Hop kumeibua nguvu ambayo sikujua ilikuwa ndani yangu. Nilijua tangu mwanzo kuwa mimi ndiye mtu mdogo lakini sikua na mtazamo chanya kuhusu hili.
Wasanii wengi ambao wameangaziwa kwenye wimbo huo ni wa kitambo, wamekuwa kwenye gemu kwa zaidi ya miaka 30. Uzuri wa ubia na wasanii hao wazoefu na wenye uzoefu ni kutokuwepo kwa ushindani. Nyote mnajitahidi kufikia lengo moja - kutengeneza kipande bora cha sanaa ya muziki. Na kwa hivyo, mnajifunza kutoka kwa kila mmoja na mnanoana kama vile chuma kinoavyo chuma. Lengo la mwisho ni kwamba wewe ukisimama kama wewe na pia ukisimama kama kundi unajikuta upo vizuri zaidi kuliko ulipoanza. Hii, kwangu, ndiyo thamani ya ubia na hapa ndipo talanta ya watu wa nyumbani inahitaji kukumbatia na kunufaika nayo.
Nimejifunza kwamba ili kuwa katika ubora wako katika muziki, huwezi kumudu kuwa nakala ya kaboni (carbon copy) ya msanii mwingine. Lazima uwe wewe kama wewe bila kuiga mwingine na kujipoteza. Walakini, hiyo haimaanishi kuwa huwezi kujifunza kutoka kwa wengine, unafanya. Uigaji huharibu uhalisi na kuwaibia hadhira yetu fursa na vipaji tulivyonavyo wakati wanapotuona kwa uhalisia wetu bila copy-paste wala kujichakachua. Rhyme Assassin ni nakala asili na si nakala ya kaboni ya msanii mwingine yeyote. Ni uhalisi huu na wa kujieleza ninavyotaka na kuweza ndio mimi hujitahidi kila wakati kufikia.
Pia ilikuwa vyema kuona kwamba ulifanya kazi na kijana wa Africa Mashariki kutokea Kenya, Seth Skchr ilipokuja kutengeneza jalada la single hiyo. Kwa nini ulimchagua akutengenezee jalada la single hii? nyie mlikutana vipi na kuanza kufanya kazi pamoja?
Nilianza kuona kazi za Seth Skchr miaka michache iliyopita kupitia ubunifu wake wa kazi alizomfanyia Craig G. Mchanaji huyu nguli Craig G tagi kwenye ukurasa wake wa mtandao wa kijamii, na nikaanza kumfuata. Kazi yake inatia moyo. Mchoro huo ni wa kustaajabisha na nilipokuwa nikitafuta talanta ya kubuni mchoro wa single ambayo akili yangu ilikua nayo nilimgeukia Seth mara moja. Alikuwa mwepesi wa kuelewa maono yangu na aliweza kuifanya iwe hai kwa urahisi kama huo. Alifanya kazi ya ajabu. Nilipokea maoni chanya na ya uthibitisho juu ya usanii na kipaji chake. Huu pia ni ushuhuda wa ukweli kwamba Afrika imebarikiwa, ni tajiri sana katika sanaa. Tunahitaji kutafuta wasanii wabunifu kama hawa na kuwafanya watengeneze kazi zetu kwa njia inayoinua jumuiya nzima.
Je, ni watu gani kutoka Afrika Mashariki unaowafahamu na kuna uwezekano wa kufanya kazi na wachanaji kutoka si tu Afrika bali Afrika Mashariki katika siku zijazo?
Najua baadhi ya wachanaji kutoka Afrika Mashariki. Majina yanayokuja akilini kwa haraka ni kama Khaligraph Jones, Abbas Kubaff, Katapilla, Darassa, AY, na Navio . Ninatarajia siku zijazo kuwa tunaweza kuinga ubia na baadhi ya wasanii hawa au wote. Ndoto na maono yangu ni kuweza kuwaleta wasanii wote wakubwa, magwiji kutoka nchi ya Africa pamoja kwenye mradi wa ushirikiano mkubwa wa muziki na labda kuchangia sehemu kubwa ya mapato kwa shirika la hisani. Kwa maoni ya kibinafsi, msanii mmoja ambaye nilipenda kufanya naye kolabo ni msanii wa Kenya, Khaligraph Jones. Ninapenda akili yake ya ubunifu na matokeo ya ubora wa juhudi zake za muziki. Nadhani yeye ni genius.
Je, umewaandalia nini mashabiki wako kote ulimwenguni?
2023 imejaa! Mwaka utaanza na Rhyme Apostles, wimbo wa kwanza wa albamu ya kwanza inayoitwa Dedicated To Self. Mpango ni kuachia albamu baadaye mwaka huu. Rhyme Apostles itafungua njia kwa ajili ya uzinduzi wa albamu baadaye mwakani. Ninanuia kufanya maonesho na ziara katika Bara la Ulaya na Marekani. Ninapanga pia kuandaa video kadhaa. Video ya kwanza, Rhyme Apostles tayari iko kwenye mchakato. Tayari nimeshashoot video ya wimbo niliofanya na Antlive na Ras Kass.
Mtu yeyote ambaye ungependa kumgotea na kumsabahi?
Ningependa kumgotea binti yangu ambaye ni shabiki wangu namba moja. Yeye huimba nyimbo zangu nyingi na ana uwezo wa kukariri ngoma zangu kibao. Pongezi kwa mashabiki wangu wote na kwa sapoti yao. Bila wao safari hadi sasa ingekuwa ya kuchosha kusema kweli. Lazima niseme nina wafuasi wanaonifuatilia na tunawasiliana kwa ukaribu sana. Pia namgotea mjomba wangu kwa msaada wake usio na kipimo, na bila shaka, kwa mama yangu mpendwa kwa kuniamini. Pia nawagotea rafiki zangu, Bw Cee, DJ Prometheus, P2daoh, T tarakimu 9 hadi tha y hadi tha c e- T9yce.
Mitandao ya kijamii na app za utiririshaji muziki unapopatikana?
Instagram: Rhyme Assassin
Twitter: Rhyme Assasin
YouTube: Rhyme Assassin
Facebook: Rhyme Assassin
TikTok: Rhyme Assassin
Spotify: Rhyme Assassin
Neno la mwisho?
Najiskia furaha sana kupiga gumzo na wewe, na ninathamini fursa ya kuonyeshwa Kenya, Tanzania na Afrika Mashariki kwa ujumla kwani hii inanisaidia kupanua upeo wangu. Shukran za dhati kwako na kwa kazi yote nzuri yote unayofanya kwa ajili ya Utamaduni.